O que som e por que funcionam as vacinas? Um novo texto da Comissom de Cultura Científica! O QUE SOM AS VACINAS E POR QUE FUNCIONAM? 1. O QUE É O SISTEMA INMUNE? É o conjunto de células e moléculas responsáveis da defesa do nosso corpo face a agentes externos como bactérias, vírus ou outros microorganismos. 2. COMO FUNCIONA? Quando um microorganismo penetra no nosso corpo por umha ferida da pele, o ar, alimentos ou o contato com pessoas infectadas, é reconhecido polas células do sistema imune e por umhas moléculas denominadas “anticorpos”. A primeira vez que um patógeno entra no nosso corpo, o sistema inmune precisa de um tempo (1-2 semanas) para preparar a resposta defensiva de aí que naquelas doenças altamente virulentas, a resposta pode nom chegar a tempo. O nosso sistema inmune conta com umha “memória” e num segundo contacto com o mesmo patógeno, é capaz de reagir de forma muito mais rápida e eficaz, de jeito que nem sequer percebemos sintomas. Eis onde entra o papel das vacinas. 3.- O QUE É UMHA VACINA? A vacina é um preparado elaborado com formas inócuas dum determinado tipo de microorganismo, componentes do mesmo ou incluso derivados sintéticos. Por exemplo, a vacina contra o sarampo, porta formas inócuas do vírus causante de dita doença. 4. COMO FUNCIONAM? A vacina “engana” ao nosso sistema imune que desconhece que está ante microorganismos atenuados e pom-se maos à obra como se dumha ameaça real se tratasse. Fabricam entom milhares de anticorpos para eliminar o agente invasor e umhas células de memória que ficam no nosso organismo para sempre. Estas células de memória som mui importantes pois permitem que nos posteriores contactos com o patógeno, já tenhamos o nosso exército defensivo totalmente preparado para neutralizar o inimigo sem apenas inteirar-nos. 5. TENHEM EFEITOS SECUNDÁRIOS? A maioria de efeitos secundários som leves e transitórios devidos à própria vacina, aos conservantes do preparado ou incluso a antibióticos que às vezes se incluem para evitar a contaminaçom do preparado. Os mais frequentes som a febre (comum por exemplo na triple vírica polos vírus atenuados) ou reaçons locais (como dor ou rubor). E nom, nunca se conseguiu demonstrar a relaçom entre as vacinas e o autismo, a esclerose múltipla ou a síndrome de morte súbita em lactantes. Porém, estas tangas seguem a circular pola internet de forma muito irresponsável. 6. SOM REALMENTE EFICAZES? Os dados mostram que as vacinas som a forma mais eficaz de previr doenças infeciosas. O descubrimento das vacinas e a posta em andamento de campanhas de vacinaçom a nível mundial permitiu a erradicaçom de doenças como a varíola (declarava-se mundialmente erradicada em 1980) ou a reduçom na Galiza do sarampo e difteria num 95%. 7. ENTOM POR QUE HÁ PESSOAS CONTRA AS VACINAS? O rechaço às vacinas nom é novo mas os meios de comunicaçom e redes sociais estám a amplificá-lo. As causas de rechaço à vacinaçom divergem entre questons religiosas / filosóficas, questionamento da sua eficácia, medo aos efetos secundários e crítica ao monopólio da indústria farmacéutica. Curiosamente um dos argumentos mais esgrimidos para o rechaço da vacinaçom é o facto de estas terem já conseguido a erradicaçom de certas doenças tornando-se innecessário polo tanto inmunizar-nos. Mas é isso certo? 7. JÁ NOM SOM PRECISAS AS VACINAS? As vacinas som responsáveis dumha imunidade individual mas também dumha imunidade grupal que só se consegue com umha cobertura total de vacinaçom. Por que? As vacinas impedem que os patógenos nos gerem doenças mas nom impedem que os mesmos se transmitam no meio e infectem outras pessoas ou animais. Por isso, qualquer pessoa que nom foi vacinada e se pom em contato com o patógeno, poderá sofrer a doença. Aliás, algumhas doenças infecciosas som tratadas com antibióticos que, por sua vez, se saldam com um aumento da resistência dos microorganismos aos mesmos debilitando assim a nossa capacidade defensiva. Doenças próximas a serem erradicadas como o sarampo, estám a recuperar a sua capacidade infecciosa e virulência precisamente pola crescente negativa à vacinaçom. Só para lembrarmos: 500 milhons de pessoas falecerom no século XX pola varíola, doença hoje erradicada. 8. PODO-ME VACINAR E SER ANTICAPITALISTA? Nom se pode negar que o motor de qualquer sociedade organizada sob o sistema capitalista é tirar lucro económico e, como tal, a indústria farmacéutica que produz as vacinas nom é alheia a tal fim. Porém, nom é menos certo que governos socialistas como o cubano, investem enormes esforços em desenhar novas vacinas que de jeito gratuíto se suministram ao conjunto do povo para melhorar a saúde comunitária. Doutra parte, nom está de mais lembrar como agentes opostos às vacinas, nom mostram qualquer escrúpulo em tirar lucro económico pola venda de “remédios” cuja efetividade é mais que questionável. NOM TORNEMOS AO PASSADO! VACINA-TE! vacinas